‘Woonwijken die zonder stroom zitten omdat de transformatorhuisjes in de wijk de hoeveelheid teruggeleverde stoom van zonnepanelen niet aankunnen. Nieuwbouwprojecten die stagneren omdat er geen zicht is op voldoende netcapaciteit. Nieuwe woningen die leeg blijven staan om dezelfde reden. Scholen die niet open kunnen omdat ze te weinig capaciteit hebben. En bedrijven die niet kunnen uitbreiden omdat ze jaren moeten wachten op een aansluiting. Het is helaas de realiteit van vandaag.’ Aan het woord is Henk Kluytmans, Chief Growth Officer bij Kenter, een integrale aanbieder van energieoplossingen die bedrijven door de energietransitie begeleidt. Volgens Kluytmans is de tijd dat energiezekerheid een vanzelfsprekendheid was voorbij. ‘Het net is overbelast. Het gevolg: lange wachttijden voor nieuwe aansluitingen. Soms wel vijf jaar. Als we onze welvaart van nu willen behouden en het gebruik van gas willen vervangen door elektriciteit, dan hebben we veel meer elektriciteit nodig dan we nu hebben. En die capaciteit hebben we als land eenvoudigweg niet.’
Twee keer zoveel elektriciteit nodig
In het eindrapport ‘Alles uit de kast’, dat in 2022 werd opgeleverd door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, lezen we dat Nederland in 2030 bijna twee keer zoveel elektriciteit nodig heeft als toen het Klimaatakkoord werd gepresenteerd in 2019. Netbeheerder TenneT gaf onlangs aan, in een jaarlijks rapport over leveringszekerheid van elektriciteit, dat voldoende stroom na 2030 nóg veel minder vanzelfsprekend zal zijn. In 2030 gaan namelijk de laatste drie kolencentrales dicht. Ook in het buitenland worden kolencentrales steeds vaker gesloten. Dat betekent dat onze energie steeds afhankelijker wordt van het weer. Intussen werken netbeheerders hard aan uitbreiding van de capaciteit. Kluytmans: ‘Het wordt een spannende inhaalslag, want volgens de prognoses neemt de vraag naar elektriciteit alleen maar verder toe.’
“De komende jaren gaat netcongestie grote gevolgen hebben voor de groei van de Nederlandse economie” – Patrick Kooij, Digitaal marketingstrateeg bij Kenter
Schaarste aan personeel en grondstoffen
Afgezien van de capaciteit op het net is er nóg een belemmerende factor voor het oplossen van de netcongestie: de krappe arbeidsmarkt. Dat zegt Patrick Kooij, digitaal marketingstrateeg bij Kenter: ‘Vrijwel alle netbeheerders en andere marktpartijen kampen met een personeelstekort. En dat tekort lijkt de komende jaren niet minder te worden. Dat betekent dat het uitbreiden van het elektriciteitsnet niet zo snel gaat als we zouden willen. Ook het vergunningentraject waar netbeheerders mee te maken hebben, vertraagt het proces. Ik durf de stelling dan ook wel aan dat de komende jaren netcongestie grote gevolgen heeft voor de groei van de Nederlandse economie. En dat probleem is binnen nu en vijftien jaar niet opgelost.’
De visie van Kenter
Kenter wil een wezenlijke bijdrage leveren aan het verduurzamen van bedrijven en organisaties en van Nederland als geheel. Hiermee staat Kenter in het hart van de energietransitie. Door het brede aanbod van oplossingen en diensten heeft Kenter de realisatiekracht om de transitie te versnellen en zodoende klimaatambities te realiseren. Om dit te bereiken begeleidt Kenter bedrijven en organisaties in de energietransitie. Kenter bedenkt en realiseert hiervoor nieuwe energieoplossingen die bestaan uit combinaties die goed op elkaar afgestemd en aangesloten worden, zoals batterijen, laadpalen en zonnepanelen. Kenter werkt daarin vaak rechtstreeks met eindgebruikers, maar als middenspanningsspecialist werkt Kenter ook veel samen met partners als installateurs, adviesbureaus, projectontwikkelaars en gemeentes.
Oplossingen
Het goede nieuws is dat de techniek bestaat om de problemen die ontstaan door netcongestie op te lossen. Dit vraagt wel om samenwerking tussen bedrijven, om hun energievraag op elkaar af te stemmen en energie uit te wisselen. Kluytmans: ‘We zien steeds vaker dat bedrijven op een industrieterrein de handen ineenslaan en gezamenlijk lokaal het energieprobleem proberen op te lossen. Bijvoorbeeld doordat Kenter op het terrein onderzoekt of een andere partij nog ruimte op het net heeft om een bepaalde periode te overbruggen. We kunnen bedrijven die nog capaciteit op hun aansluiting hebben dan tijdelijk koppelen aan bedrijven die extra capaciteit nodig hebben om zo stroom uit te wisselen. Met een slimme batterij is dat vrij eenvoudig. Ook kunnen we één grote batterij op het terrein plaatsen waar opgewekte en ongebruikte energie in kan worden opgeslagen. Dat is een wat duurdere optie, maar lost wel een probleem op.’
Slim energiemanagementsysteem
Kenter ondersteunt bedrijven bij het maken van dit soort afspraken en zorgt er met een slim energiemanagementsysteem voor dat oplossingen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. Kooij: ‘We werken hiervoor samen met installateurs, bouwbedrijven en energieadviseurs. Soms kan het ook zinvol zijn om als oplossing voor de korte termijn naast zo’n batterij zonnepanelen te installeren. Het zijn oplossingen op maat waarmee we het net ontlasten en de energiezekerheid voor deze bedrijven weer kunnen garanderen. Bovendien kunnen ze op deze manier gewoon blijven groeien, ook al wachten ze – soms jaren – op een extra aansluiting. En uiteindelijk kan zo’n batterij zelfs deel uit gaan maken van een structurele oplossing.’
Smart energy hub
De beschikbare energie op het net zo goed mogelijk benutten: ook dat is een manier om netcongestie te verminderen. Meer samenwerking in de keten is daarvoor belangrijk. Kluytmans: ‘Een bedrijf dat alleen tijdens piekmomenten energie nodig heeft, kan met hulp van ons afspraken maken met een buurbedrijf dat weer op andere momenten gebruikmaakt van het elektriciteitsnet. Wij kunnen met metingen en analyses precies berekenen waar ruimte zit. Zo kun je elkaar helpen. Alleen ben je sneller, maar samen kom je verder. Daarom zien we steeds meer samenwerking op bedrijventerreinen: zogenaamde energy hubs, ofwel decentrale energiesystemen zoals we in Tholen realiseren. Daarin bundelen ondernemers de krachten en verdelen ze gezamenlijk de energie onder de deelnemende bedrijven. Een geavanceerde versie hiervan is een smart energy hub. Hiervoor maken we gebruik van data, slimme meters en sensoren en kunnen we de energievoorziening optimaliseren, de kosten verlagen en de betrouwbaarheid van het netwerk verbeteren.’
Altijd op zoek naar mogelijkheden
Denken in mogelijkheden is Kenter wel toevertrouwd. Zo wilde een van Kenters opdrachtgevers, een grote aannemer, een eigen elektrisch wagenpark realiseren met 34 bijbehorende laadpalen. Daarvoor was meer vermogen nodig. De aansluiting van 3 x 80 ampère was niet groot genoeg om deze hoeveelheid stroom te kunnen leveren. Het bedrijf bevond zich echter in een netcongestiegebied, dus verzwaring was niet mogelijk. Maar wat bleek? Deze aannemer huurde achter het hoofdkantoor een pand voor dochterondernemingen. Dat pand had wél capaciteit over. Met behulp van een tracé en een verdeelkast heeft Kenter deze energie naar het laadplein gebracht.
“Als het net onbetrouwbaarder wordt, voelen bedrijven de noodzaak om het heft in eigen handen te nemen” – Henk Kluytmans, Chief Growth Officer bij Kenter
Zelf zorgen voor energiezekerheid
‘Als het net onbetrouwbaarder wordt, voelen bedrijven de noodzaak om het heft in eigen handen te nemen en los van de netbeheerder de eigen stroomvoorziening te organiseren’, zegt Kluytmans. ‘Zo simpel is het. Elektriciteit is tenslotte van vitaal belang voor de groei en continuïteit van bedrijven. Bedrijven kunnen daar echt niet zonder. En ze willen op dat gebied ook geen enkel risico lopen. Daarom kiezen steeds meer bedrijven ervoor om die energiezekerheid maar zelf te regelen. Wij helpen hen daarbij. Zowel met het kiezen van de juiste mix aan hardware – denk aan zonnepanelen, batterijen en generatoren – als met het onderhandelen met netbeheerders of collega-bedrijven op hetzelfde terrein en de installatie en het onderhoud van de apparaten. We geven namelijk niet alleen advies, we voeren ook uit. En de hardware hoeven bedrijven niet te kopen, maar kunnen ze gewoon huren. Hebben ze deze niet meer nodig omdat ze uiteindelijk toch een aansluiting hebben gekregen, dan komen wij de apparatuur gewoon weer ophalen. In een tijd als deze, waar energie dan weer niet en dan weer wel zeker is, is het tenslotte fijn om flexibel te zijn.’
De toekomst
Als we kijken naar de toekomst van energiezekerheid dan zien beide heren de komende jaren vooral een noodzaak voor ad-hocoplossingen. Daarnaast is een rol weggelegd voor slimme systemen, waaronder de zogenaamde smart energy grids. Kluytmans: ‘Zoals gezegd moeten we met elkaar kijken welke middelen we kunnen inzetten om bedrijven de komende jaren energiezekerheid te kunnen garanderen. Daarnaast kunnen zogenaamde smart energy grids soelaas bieden. Dit zijn energiemanagementsystemen die met behulp van slimme meters, netwerksensoren en soms ook slimme algoritmes, vraag en aanbod van energie optimaal op elkaar afstemmen. Die afstemming hebben we echt nodig. Om te kunnen verduurzamen, en om de schaarste aan energie zo goed mogelijk te verdelen.’
