Hoe groot is het probleem van netcongestie?

Energiezekerheid is voor zakelijk Nederland essentieel om te kunnen groeien én verduurzamen. Maar het stroomnet zit vol. Een probleem dat de komende jaren alleen maar groter wordt. Netcongestie is dan ook een uitdaging van formaat. Toch kan een mix aan maatwerkoplossingen bedrijven wel degelijk energiezekerheid bieden.

De overbelasting van het Nederlandse elektriciteitsnet is zo groot, dat veel aanvragen voor nieuwe aansluitingen onder op de stapel terechtkomen. Met lange wachttijden als gevolg. Tjalling Ypma is accountmanager bij Kenter, leverancier van energieoplossingen voor bedrijven die bijvoorbeeld tegen netcongestie aanlopen. Hij ziet dat veel ondernemers schrikken van de wachttijd voor een nieuwe aansluiting. ‘Wachttijden van vijf jaar zijn allang geen uitzondering meer. Ze hebben daar gewoon geen rekening mee gehouden en realiseren zich niet dat hun uitbreidingsplannen niet door kunnen gaan.’

Stroomnet slibt dicht

De opgave voor de netbeheerders is de komende jaren dan ook enorm. Ze investeren fors om het net de komende jaren uit te breiden. De uitgaven hiervoor lopen vanaf 2025 op naar 8 miljard euro per jaar (bron: Rijksoverheid). Uit cijfers van Netbeheer Nederland blijkt ondertussen dat nu al 9.400 bedrijven en instellingen op een aansluiting wachten. Voor het terugleveren van elektriciteit gaat het om een wachtlijst van meer dan 10.000 bedrijven. Dit wachten heeft onherroepelijk effect op de bedrijfsvoering en groei van organisaties en op het welzijn van de samenleving als geheel. Hierdoor kan bijna één op de tien bedrijven niet uitbreiden of verduurzamen. Problemen lopen uiteen van het niet kunnen verhuizen omdat de nieuwe locatie nog geen netaansluiting heeft tot het vergroten van de aansluiting voor bijvoorbeeld het bijplaatsen van machines.


De visie van Kenter

Kenter wil een wezenlijke bijdrage leveren aan het verduurzamen van bedrijven en organisaties en van Nederland als geheel. Hiermee staat het in het hart van de energietransitie. Door het brede aanbod van oplossingen en diensten beschikt Kenter over de realisatiekracht om de transitie te versnellen en zodoende de klimaatambities te realiseren. Om dit te bereiken begeleidt Kenter bedrijven en organisaties in de energietransitie. Kenter bedenkt en realiseert hiervoor nieuwe energieoplossingen die bestaan uit combinaties die goed op elkaar afgestemd en aangesloten worden, zoals batterijen, laadpalen en zonnepanelen. Kenter werkt daarin vaak rechtstreeks met eindgebruikers, maar werkt als middenspanningsspecialist ook veel samen met partners als installateurs, adviesbureaus, projectontwikkelaars en gemeentes.


‘Menig ondernemer weet niet precies hoeveel energie zijn bedrijf mag transporteren van of naar het net’ – Tjalling Ypma, Accountmanager bij Kenter

 

*Artikel gaat verder onder informatieblok

Soorten netcongestie

Kenter biedt bedrijven die tegen netcongestie aanlopen flexibele energieoplossingen op maat. Dat maatwerk is belangrijk, merkt Ypma op. ‘Er zijn namelijk verschillende soorten netcongestie. Zo is er de netcongestie die ontstaat omdat bedrijven willen uitbreiden en meer energie nodig hebben dan er op het net beschikbaar is. Maar er is ook sprake van netcongestie wanneer bedrijven de energie verkregen door hun zonnepanelen niet kunnen terugleveren omdat er teveel aanbod is. Ook dat kunnen de bestaande kabels niet aan. En dan is er nog netcongestie omdat bedrijven op bepaalde piekmomenten meer stroom vragen dan dat ze contractueel met hun netbeheerder afgestemd hebben. Dan is de congestie vooral incidenteel.’

In het laatste geval kunnen bedrijven een boze brief tegemoetzien van hun netbeheerder. Ypma: ‘De beheerder stelt dat een bedrijf dat op bepaalde momenten meer energie vraagt dan contractueel is afgestemd, aansprakelijk kan worden gesteld voor eventuele schade. Bijvoorbeeld wanneer het net eruit klapt. Dat wil je als bedrijf echt niet. Toch weet menig ondernemer niet precies hoe groot precies het gecontracteerd transportvermogen (GTV) is bij zijn energieleverancier.’

‘Sommige klanten hebben een nieuwe elektrische vrachtwagen aangeschaft om er vervolgens achter te komen dat hun huidige aansluiting niet toereikend is’ – Arvid van Es, Accountmanager Laadvoorzieningen bij Kenter

Aansluiting komt er voorlopig niet

Ook Arvid van Es, accountmanager laadvoorzieningen bij Kenter, signaleert problemen bij bedrijven. ‘Sommige klanten hebben al een nieuwe elektrische vrachtwagen aangeschaft om er vervolgens achter te komen dat hun huidige aansluiting niet toereikend is om die vrachtwagen op te laden. Het liefst willen ze dan ook nog een snellader. Als ze dan horen dat die aansluiting er voorlopig niet komt, hebben ze echt een probleem. Zeker in de gebieden waar de netcongestie het hevigst is. Denk aan Noord-Holland, Friesland, Utrecht, Gelderland en delen van Zeeland.’ Het zijn dit soort voorbeelden waarom Kenter graag al bij de startfase van een dergelijk project betrokken is. Van Es: ‘Of het nu gaat om het in kaart brengen van de energiebehoefte, het afsluiten van contracten met netbeheerders, of het bedenken en uitvoeren van creatieve oplossingen, wij kunnen zorgen voor energiezekerheid.’

Energiehubs

Een van manieren om die energiezekerheid te leveren, zijn energiehubs. Niet voor niets maakt de overheid 166 miljoen euro vrij om deze hubs te stimuleren. In een energiehub steken bedrijven en instellingen in eenzelfde buurt de koppen bij elkaar om vraag en aanbod van energie onderling af te stemmen. De hoeveelheid beschikbare stroom kunnen ze met elkaar delen via groepscontracten. De komst van de nieuwe Energiewet maakt dit soort constructies bovendien een stuk eenvoudiger. Ypma: ’Zo hebben wij op het Zeeuwse Tholen een bijzondere pilot lopen met REC Tholen, een collectief aan ondernemers, het energietransitieplatform ON E Target en netbeheerder Stedin. Zij hebben voor het eerst een groepscapaciteitsovereenkomst ondertekend voor een collectieve energiehub. Wij regelen daar het energieopslagsysteem. Hiermee kunnen de betrokken bedrijven hun energieverbruik en -vraag op elkaar afstemmen en zo het stroomnet verlichten.’

‘Het begint ermee om in kaart te brengen wat precies het energieverbruik en de energiebehoefte zijn van een bedrijf. Daar is data voor nodig’ – Tjalling Ypma, Accountmanager bij Kenter

Oplossingen om stroomnet te ontzien

De batterij die Kenter op Tholen heeft ingezet, wordt door slimme software volledig automatisch uitgebalanceerd. Ypma: ‘Vanuit de batterij is er zo twee megawatt aan flexibel vermogen beschikbaar voor de ondernemers wanneer ze dat nodig hebben. En ze belasten het stroomnet er niet mee. Er is immers sprake van een lokaal netwerk.’

Het is een van de voorbeelden hoe Kenter helpt bij netcongestie. Ypma: ‘Wij zitten vroeg bij onze klanten aan tafel en weten we wat er speelt en wat hun plannen zijn. Het begint met het in kaart brengen van wat precies het energieverbruik en de energiebehoefte zijn van een bedrijf. Daar is data voor nodig. Daarna kunnen we oplossingen ontwerpen per locatie. Zo kunnen wij aan de hand van de juiste data en met behulp van slimme regeltechniek bepaalde apparaten en machines op bepaalde tijdstippen uitschakelen zodat het maximale transportvermogen (GTV) niet wordt overschreden. Daarmee voorkom je ook dat het net overbelast raakt en dat andere ondernemers in de problemen komen. Wij komen dus niet alleen met een oplossing, maar helpen klanten ook echt met de uitvoering ervan, inclusief service en onderhoud.’

Spreiden en slim organiseren

Maar ook het energiezuinig afstemmen van het gebruik van apparatuur kan al helpen om pieken te voorkomen. Ypma: ‘Door het bedrijfsproces nauwkeurig langs de meetlat te leggen, is het vrij eenvoudig om het energieverbruik te spreiden. Netcongestie is tenslotte het grootst tijdens de ochtenduren en aan het einde van de middag tot en met het begin van de avond. Spreiden kan bijvoorbeeld relatief makkelijk door machines vroeger of later aan en uit te zetten.’ Ook het managen van de energie die een ondernemer verbruikt en de energie die het bedrijf opwekt met bijvoorbeeld zonnepanelen biedt soelaas. Een batterij kan bijvoorbeeld helpen om de zonne-energie op te slaan en op momenten dat het nodig is uit te leveren. Van Es: ‘Alles hangt af van wat een bedrijf nu en straks nodig heeft. Daarbij denken we liever al verder vooruit. We ontwerpen en installeren de batterij-oplossing. Vaak kiezen bedrijven er dan voor om deze te huren. Zo blijven ondernemers flexibel. Mocht je de aansluiting na een paar jaar toch krijgen, kun je de batterij weer teruggeven.’

Wij bieden onze klanten vandaag en morgen energiezekerheid, zodat zij zich kunnen focussen op hun core business – Tjalling Ypma, Accountmanager bij Kenter

Nu actie ondernemen is cruciaal

De nabije toekomst van onze algehele energievoorziening ziet er niet rooskleurig uit. Verwacht wordt dat dit probleem de komende vijftien jaar zal aanhouden en zich ook in andere landen in Europa zal manifesteren. Ypma: ‘Bedrijven die menen hun business naar een van de buurlanden te verplaatsen, lopen daar tegen min of meer dezelfde problemen aan. Internationaal onderzoeksbureau Aurora liet onlangs weten dat uitbreiding van het stroomnet de komende jaren in heel Europa op de agenda staat.’

Het probleem lost zich dus niet vanzelf op en sommige ondernemers proberen creatieve oplossingen te bedenken, illustreert Ypma met een sprekend voorbeeld. ‘Er zijn klanten die het bedrijfspand van de buren voor een exorbitant hoog bedrag hebben gekocht. Niet vanwege het gebouw, maar vanwege de energieaansluitingen. Het gaat daarbij puur om capaciteit.’ Het is een voorbeeld van de gevolgen die netcongestie met zich meebrengt. Nu actie ondernemen is dus cruciaal om in de toekomst zeker te zijn van energie. Ypma: ‘Daarom groeien wij flexibel mee met de behoefte van onze klanten en bieden we ze vandaag en morgen energiezekerheid. Zodat zij zich kunnen focussen op hun core business, dat is toch waar het uiteindelijk om draait.’


Gerelateerde artikelen