Door opschalende verduurzaming en elektrificatie raakt het Nederlandse elektriciteitsnet vol. Inmiddels staan duizenden bedrijven op een wachtlijst voor een nieuwe of zwaardere aansluiting. Maar omdat onze verduurzaming sneller gaat dan dat het elektriciteitsnet uitgebreid kan worden, ontstaat er file. Ook wel netcongestie. Om met deze uitdaging om te kunnen gaan, werken de netbeheerders, het kabinet, maar ook ondernemers aan oplossingen. Deze zijn vaak gericht op samenwerking. Een mooi voorbeeld is cable pooling. Dit is momenteel een veelbesproken onderwerp in de energiemarkt. Maar wat dit precies is, welke wetswijzigingen er komen en hoe cable pooling netcongestie kan verhelpen, vertellen we je graag.
Cable pooling: samenwerken tegen netcongestie
Wat is cable pooling?
Als de wind waait, schijnt de zon vaak niet. En als de zon schijnt, waait het meestal niet. Wind- en zonneparken die dicht bij elkaar liggen kunnen daarom goed op één kabel of één aansluiting worden aangesloten. Dat noemen we cable pooling. Dankzij deze techniek koppelen we meerdere (duurzame) opwekinstallaties aan elkaar, om flexibeler met je energieverbruik én netcongestie om te kunnen gaan. De voordelen voor zowel bedrijven als de netbeheerder zijn groot, omdat je geen extra kabel hoeft te trekken en de aansluiting optimaal kunt benutten.
Hoe werkt cable pooling?
Met cable pooling is het dus mogelijk om (duurzame) opwekinstallaties aan elkaar te koppelen. Voor zon- en windparken is dit gunstig, omdat deze weersomstandigheden complementair aan elkaar zijn. Door beide duurzame energieopwekkers op één aansluiting te leggen, benut je de capaciteit van je aansluiting dus beter. Voorwaarde voor zo’n koppeling is wel dat de installaties dicht bij elkaar liggen, in zoverre dat het economisch voordelig is om een aansluiting te delen. Daarnaast was cable pooling tot nu toe alleen mogelijk met opwekinstallaties (waar het met een directe lijn al mogelijk was om opwek en verbruik van twee partijen aan elkaar te koppelen). Maar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) is op dit moment bezig om de mogelijkheden van cable pooling fors te verruimen.
De mogelijke wetswijzigingen
Half maart maakte de ACM bekend dat zij gaat toestaan dat alle soorten energie-installaties, zowel opwek als verbruik, gebruik mogen maken van cable pooling. Deze toestemming loopt vooruit op de nieuwe Energiewet, waarin minister Jetten de verruiming van cable pooling wil opnemen. In het kort betekent dit dat niet alleen zon- en windparken een aansluiting kunnen delen, maar ook energieopslagsystemen en gebruikers van elektriciteit, zoals fabrieken. Dat komt dus neer op het delen van een bestaande of nieuwe aansluiting. Stel: je wilt de productie van je fabriek uitbreiden, maar hebt zelf niet genoeg capaciteit op je energieaansluiting. Cable pooling maakt het alsnog mogelijk om je productie uit te breiden, door een aansluiting met je buurman te delen. Hiervoor dien je wel goede afspraken te maken met elkaar en de netbeheerder. En juist over dit soort zaken, is het wetsvoorstel vanuit de ACM nog te strikt.
Kritiek op het wetsvoorstel
Het idee achter de verruiming van cable pooling is dat je een energieaansluiting efficiënter benut. Installaties die elkaar aanvullen kun je immers achter dezelfde aansluiting scharen. Toch is er kritiek vanuit de sector op dit wetsvoorstel. Zo geeft de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) aan dat aan cable pooling in de nieuwe Energiewet alsnog teveel restricties verbonden zijn. Dit heeft betrekking tot de mate van samenwerking. In de Energiewet staat nu dat het succesvol delen van één aansluiting d.m.v. cable pooling vergaande samenwerking vereist van individuele partijen. De aard van deze samenwerking moet een gedeelde aansluiting onderscheiden van een privaat net, ook wel gesloten distributiesysteem of GDS. Dit betekent dat, bij cable pooling, de samenwerkende partijen zich moeten gedragen als één partij, waarbij ze de diverse installaties als één exploiteren en energie gezamenlijk in- en verkopen. De NVDE vindt deze voorwaarden te beperkend. Zij wil dat de partijen wel optreden als één partij voor een aansluit- en transportovereenkomst, maar dat de in- en verkoop van energie wel individueel mogelijk is. Op die manier is energievraag en -aanbod optimaal af te stemmen en kan netcongestie echt worden voorkomen, aldus de NVDE.
Hoe kan cable pooling netcongestie verhelpen?
De ACM komt naar verwachting binnenkort met meer duidelijkheid over wanneer de nieuwe Energiewet in werking treedt. Maar de intentie van een gedeelde aansluiting is hoe dan ook om netcongestie te voorkomen. Je kunt immers samenwerken om meer capaciteit vrij te maken voor de verduurzaming, elektrificatie of uitbreiding van je bedrijf. Op die manier gebruiken we aansluitingen efficiënter, verdelen we energieverbruik en -opwek onderling en vragen we minder van het elektriciteitsnet. Zo is netcongestie eenvoudiger te omzeilen en gaan we flexibeler om met de afname en teruglevering van energie.
Ook cable pooling voor jouw bedrijf?
Cable pooling kan dus voordelen bieden, mits je de samenwerking met ondernemers/bedrijven in de buurt wilt aangaan. Daar kunnen we je bij helpen. We brengen graag de situatie van je bedrijf in kaart, samen met jou en je buren. Vervolgens kunnen we een ontwerp en advies op maat maken, om jullie te voorzien in de energiebehoeften. Daarna gaan we aan de slag om dit ontwerp ook daadwerkelijk te realiseren. Als je energie-infrastructuur eenmaal geschikt is voor cable pooling, blijven we in contact voor onderhoud en sturing via (meet)data. Op die manier zorgen we dat je een gedeelde aansluiting ook echt efficiënt benut. Nu én in de toekomst.
In de praktijk: Firma Westra ‘De Betonpleats’
Toen Firma Westra aan de slag ging met zonnepanelen op een nieuwe stal, liep zij tegen een probleem aan: beperkte netcapaciteit. Door samen te werken met collega-boeren werd, door middel van cable pooling, de energieopwek via zonnepanelen tóch mogelijk. Om te voorkomen dat de hoeveelheid opgewekte energie het gecontracteerd contractvermogen (GTV) overstijgt, plaatste Kenter een Power Analyzer meter. Deze monitort continu of de GTV niet wordt overschreden. Zodra dit wel gebeurt, krijgen de omvormers van de zonnepanelen een signaal. Deze schakelen vervolgens automatisch een niveau lager, waardoor uitval wordt voorkomen en meerdere energiebronnen op één aansluiting kunnen functioneren.
Wienerberger – Azewijn
Zonnepark Azewijn Montferland liep tegen het probleem aan dat haar gecontracteerde transportvermogen (GTV) te klein was voor de teruglevering van (ongebruikte) zonne-energie. Vanwege netcongestie was de aansluiting niet verder uit te breiden. Via een directe lijn en een slim communicatieplatform is het zonnepark aangesloten op de fabriek van baksteenproducent Wienerberger, die haar productie daarmee kan voorzien van groene energie. Dankzij het platform blijft de totale opwek vanuit het zonnepark altijd binnen het GTV. Door de aansluiting te delen kunnen de partijen energieopwek en -verbruik optimaal afstemmen, terwijl zij besparen op de kosten voor netbeheer. Kenter heeft deze slimme constructie samen met Firan gerealiseerd.
Gerelateerde artikelen
Lees verderLees verder
Nieuwe fase voor Kenter
Alliander heeft besloten op zoek te gaan naar een andere eigenaar voor Kenter. Dat biedt meer kansen om de potentie van Kenter en haar medewerkers optimaal te kunnen benutten voor de energietransitie. Ter voorbereiding op een zelfstandige toekomst wordt per 1 januari 2023 de directie van Kenter uitgebreid.
Lees verderLees verder
Wat is de CO2-rapportageplicht?
Organisaties met meer dan 100 medewerkers moeten (zeer waarschijnlijk) vanaf 1 juli 2024 voldoen aan de CO2-rapportageplicht. Dit betekent dat deze bedrijven dan verplicht zijn om gegevens aan te leveren over het woon-werk en het zakelijk verkeer van medewerkers. Lees hier meer over de achtergrond en gevolgen van de regeling.
Lees verderLees verder